DENETİM NEDENLERİ

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedeniyle Soruşturma ve Kayıtların İncelenmesi

Söz konusu denetimdeki amaç, iş kazası ve meslek hastalığı bildiriminin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını, olayın iş kazası olup olmadığını araştırmaktır.  Bununla beraber, denetim elemanı, kazanın meydana gelmesinde işverenin iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına aykırı davranışının bulunup bulunmadığını, üçüncü kişilerin ve sigortalının sorumluluğunun olup olmadığını araştırır. Olayla ilgili kazalı ve görgü tanıkları ile işveren ve varsa vekillerinin ifadelerine başvurur. İş yerinde inceleme yapar. Ayrıca iş yeri kayıtlarını (ücret bordroları/hesap pusulaları, yasal defterler, sigortalı dosyaları vb.) da inceleyerek SGK’ya bildirilen sigortalı kazanç ve gün sayıları ile iş yeri kayıtlarının mutabık olup olmadığını  kontrol eder.

Kayıt Dışı İstihdamın Kayıt Altına Alınması

SGK’nın en önemli amaçlarından biri kayıt dışı istihdamı kayıtlı hâle getirmektir. SGK kayıt dışı istihdamın yaygın olduğu sektör, bölge bazında denetimler planlar. Denetimler iş yeri ziyaretleri şeklinde olabileceği gibi, SGK’ya yapılan işin nevi, iş yerinin kapasitesi, bünyesinde kullanılan teknoloji dikkate alınarak asgari işçilik miktarının bildirilip bildirilmediğinin araştırılması şeklinde de olabilir. Sigortalıların çalışmalarının SGK’ya hiç bildirilmediği veya gün ya da ücret olarak eksik bildirildiği yönünde ALO 170 ya da dilekçe yoluyla SGK’ya gelen yakınma, ihbar ve şikâyetler de derhâl değerlendirmeye alınır. Bu nedenle de iş yeriniz denetlenebilir.

Sigorta Suistimalleri ile Mücadele

Sigorta suistimalleri pek çok farklı şekilde ortaya çıkabilmektedir. Bunlardan en önemlisi iş yerinde fiilen çalışmadığı hâlde sosyal sigorta edimlerinden yararlanmak için çalışıyormuş gibi SGK’ya bildirilen sahte sigortalıların tespitidir.

Yine, prim teşviklerinden yararlanmak için iş yerinin ya da sigortalıların çalıştıkları yerin yanlış bildirilmesi, işsizlik sigortası ödeneği alan kişilerin çalıştırılması gibi sigorta suistimallerini engellemek için de iş yeri denetlenebilir.

İhale ya da İnşaat Konusu İş Yerlerinin Devamlı İş Yeri İşçileri ile Yapılıp Yapılmadığının İncelenmesi

İhale ya da inşaat konusu iş yerlerinde iş alan işveren ayrı bir iş yeri dosyası açtırmayıp işini devamlı iş yeri işçileri ile yaptırdığını iddia ediyorsa, bu iddia SGK denetim elemanları tarafından incelenir. Bunun için, işi devamlı işçiler ile yaptığını iddia eden işverenin iş yerinde fiili denetim yapılır ve iş yeri kayıtları incelenir. İş yeri kayıtlarında ihale ya da inşaat konusu işin yapıldığı dönemde başka işlerin yapılıp yapılmadığı, devamlı iş yeri işçileri ile dışarıdan işçi almaksızın söz konusu işin yapılıp yapılamayacağı araştırılır.